De ondertekening vond plaats tijdens een bescheiden maar toch feestelijke bijeenkomst onder begeleiding van Disability Support en het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO). ECIO heeft de intentieverklaring voor universiteiten en hogescholen opgesteld met daarin een gezamenlijke ambitie voor inclusief en toegankelijk onderwijs en concrete doelstellingen. Studenten met een functiebeperking actief betrekken, aandacht vragen voor flexibilisering in het curriculum en deskundigheidsbevordering van alle medewerkers zijn daarbij belangrijke pijlers.

Tijdens de bijeenkomst werd het belang van toegankelijk onderwijs benadrukt door een aantal UM-studenten met een functiebeperking. Zij deelden ervaringen aan de hand van eigen praktijkvoorbeelden en vertelden wat het betekent om aan de UM te studeren met een functiebeperking.

Uitgangspunt is gelijkheid met anderen

Zo sprak tweedejaars bachelorstudent Rechtsgeleerdheid Sjoerd Maillé over zijn functiebeperking: de ziekte van Stargardt. Hij legde uit dat hij hierdoor een zeer beperkt gezichtsvermogen heeft en lezen voor hem bijvoorbeeld onmogelijk is. Hij gebruikt daarvoor een laptop met spraaksoftware en brailleleesregel, een apparaat waarmee blinden/slechtzienden digitale informatie zoals websites kunnen lezen.

Over de ondersteuning bij de UM is Sjoerd wel te spreken: “Op mijn middelbare school deden ze er alles aan om me te helpen, maar ik bleef altijd een uitzondering. Bij de UM is er een wezenlijk andere insteek, omdat er al een heel netwerk staat en je zo ook merkt je dat je niet de enige bent met een beperking. Er is voor mij bijvoorbeeld meteen een literatuurlijst beschikbaar gesteld, omdat ik mijn boeken heel vroeg moet bestellen zodat ze omgezet kunnen worden. Het uitgangspunt is hier dat je als gelijke studenten begint en je daarna zelf aangeeft wat je nodig hebt.”

Studenten met een functiebeperking kunnen voor ondersteuning en voorzieningen terecht bij Disability Support, waar Sigrid Péters (Disability Officer) en Judith Kraal (Studentendecaan) werkzaam zijn. Judith is blij dat de UM met de ondertekening het belang van inclusief onderwijs onderschrijft: “Ongeveer 30% van de studenten in Nederland heeft een functiebeperking, en ongeveer 10% van de studentenpopulatie ervaart daardoor belemmeringen tijdens de studie. We zien elk jaar een stijging, maar nog lang niet iedereen die belemmeringen ervaart door een functiebeperking meldt zich.”

Zo blijkt uit een UM-enquête van maart 2020 onder studenten met een functiebeperking dat maar liefst 28% van de studenten die belemmeringen ervaart, geen gebruik maakt van voorzieningen. De voornaamste redenen hiervoor zijn dat ze het eerst zelf willen proberen zonder ondersteuning of dat ze niet bekend zijn met de voorzieningen.

De UM biedt ondersteuning en voorzieningen om studeren met een functiebeperking makkelijker te maken. Veelvoorkomende functiebeperkingen zijn bijvoorbeeld AD(H)D en dyslexie en daar passen voorzieningen bij zoals extra toetstijd, het gebruiken van een groter lettertype bij toetsen of kleinere toetsruimtes.

Andere voorbeelden zijn TextAid, een tekstverwerkingsprogramma met voorleesfunctie, waar UM-studenten gebruik van kunnen maken. Verder hebben veel UM-gebouwen een invalidenparkeerplaats of kan deze worden geregeld en kunnen studenten in sommige situaties een ‘student buddy’ krijgen.

De UM als inclusieve onderwijsomgeving

Rianne Letschert is trots op het feit dat de UM nu de intentieverklaring ondertekent en daarmee het belang onderstreept van het zijn van een inclusieve onderwijsorganisatie voor studenten én medewerkers. Zij nodigt studenten met een functiebeperking van harte uit om positief kritisch mee te denken over hoe wij dit nog beter vorm kunnen geven.

Sigrid Péters, UM’s Disability Officer, is ook blij met de intentieverklaring: “Door de ondertekening maken we explicieter dat we verder willen bouwen aan een inclusieve en toegankelijke onderwijsinstelling. Want als het onderwijs in de basis toegankelijk is, dan zijn er minder ondersteunende voorzieningen nodig. Dit komt ook een bredere groep studenten met een ondersteuningsvraag ten goede, zoals topsporters en mantelzorgers. Je kunt eigenlijk stellen dat álle UM studenten baat hebben bij een inclusieve onderwijsomgeving.”

Ook de COVID-19 maatregelen zoals het onlineonderwijs verduidelijken het belang van structurele aandacht voor ondersteuning aan studenten met een functiebeperking. Sigrid: “Digitaal afstandsonderwijs is niet vanzelfsprekend toegankelijk voor iedereen. Met name slechthorende of slechtziende studenten kunnen hier last van hebben. Maar ook het vragen van een arm ter ondersteuning is niet meer zo makkelijk. Door het delen van best practices binnen en buiten de UM werken we toe naar het creëren van een inclusieve onderwijsomgeving in en na deze coronatijd.”

“Nothing about us, without us”

Over één ding is iedereen in de zaal het eens: de zichtbaarheid van Disability Support is erg belangrijk en ook het actief betrekken van studenten met een functiebeperking bij de verdere inrichting van de UM als inclusieve universiteit. Studenten moeten weten dat ze niet de enige zijn die ondersteuning zoeken, dat ze geaccepteerd worden en dat er naar ze geluisterd wordt. “Nothing about us, without us”, luiden de woorden waarop wordt geproost aan het einde van de bijeenkomst.